Zora Šolaja - Malović, kćerka legendarnog krajiškog heroja Simele Šolaje, predsednik je male opštine Šipovo smeštene u živopisnoj Pivskoj kotlini. Otac je poginuo, dok je ona bila sasvim mala, pa je lik o njemu izgradila na osnovu predanja i sećanja njegovih drugova i supruge Zorke
Još za života je Simo Šolaja ušao u narodnu pesmu i postao legenda. O proslavljenom
krajiškom heroju posle rata su pisane knjige i snimljen film.
Sad se gradi put od njegovog rodnog Šipova do mesta njegove pogibije, Kupresa.
Taj put je već dobio ime Šolajin puit.
U njegovom rodnom domu u zaseoku Majevac i sad živi 65-godišnja supruga Zorka. Njihovo jedino preživelo dete, Zora, sada je predsednik Skupštine opštine Šipovo...
Sudbonosni momenat u
životu Zore Šolaje - Malović bio je krajem januara 1942.
godine.
Sad se gradi put od njegovog rodnog Šipova do mesta njegove pogibije, Kupresa.
Taj put je već dobio ime Šolajin puit.
U njegovom rodnom domu u zaseoku Majevac i sad živi 65-godišnja supruga Zorka. Njihovo jedino preživelo dete, Zora, sada je predsednik Skupštine opštine Šipovo...
Stanovnici Pljeve sklanjali su se ispred neprijatelja bežeći u planinu Smiljevac iznad izvora reke Plive.
Zorina majka Zorka s mukom je nosila dve devojčice, Zoru i Cvijetu.
Nakon desetak kilometara pešačenja kroz dubok sneg i nadčovečanskih napora bila je na izmaku snage.
Morala je doneti odluku života: koju od dve rođene kćeri da ostavi zauvek u snegu. Pogledala je obe i srce joj se steglo. Sa suzama u očima poljubila je Zoru i spustila u sneg. Cvijeta je bila mlađa, nešto lakša, a bila je i dosta slična ocu Simi, pa neka ona živi.
Tako je rezonovala nesrećna majka.
Na sreću tuda je prolazio Čedo Marković, njihov rođak, koji je pronašao devojčicu u snegu, a kasnije je predao majci.
Da se to nije dogodilo,
nikad ne biste čitali ove redove o Zori Šolaji -
Malović, sadašnjoj predsednici Skupštine opštine Šipovo.
Samo dva meseca posle događaja u januaru 1942. godine umrla je Zorina sestra Cvijeta.
Na sahrani deteta bio je i otac Simo.
Rekao je ženi Zorki:
- Vidiš, nemamo mnogo sreće sa djecom, ali ostala nam je Zora, i ona će, valjda, dočekati slobodu.
Samo dva meseca posle događaja u januaru 1942. godine umrla je Zorina sestra Cvijeta.
Na sahrani deteta bio je i otac Simo.
Rekao je ženi Zorki:
- Vidiš, nemamo mnogo sreće sa djecom, ali ostala nam je Zora, i ona će, valjda, dočekati slobodu.
Pošto su mu tada već
bila poginula dva brata, Zorka je preuzela brigu i oko njihove dece.
Avgusta iste godine u jurišu u bici na Kupresu smrtno je pao Simo Šolaja.
Avgusta iste godine u jurišu u bici na Kupresu smrtno je pao Simo Šolaja.
Nagrađeni pismeni zadatak
- Predsednice Malović,
sećate li se oca i kako je prošlo vaše rano detinjstvo?
- Kad je otac poginuo
nisam imala ni godinu i po dana, pa na žalost ne mogu da se sjetim
njegovog lika. Još tužnije je, njegova fotografija uopšte nije
sačuvana, pa sve što znam o njemu to je ono što sam čula od mame i očevih saboraca i poznanika.
Što se tiče moga ranog djetinjstva, provedenog u ratnom vihoru, teško se može izdvojiti išta lijepo.
Što se tiče moga ranog djetinjstva, provedenog u ratnom vihoru, teško se može izdvojiti išta lijepo.
- Verujemo da ste u
đačkim danima, na neki način, bili centar pažnje, obzirom da ste
kćerka poznatog heroja. Hoćete li nam nešto reći o svom školovanju?
- U Šipovu sam završila
četiri razreda osnovne škole. Školovanje sam nastavila u Jajcu.
Bio je to moj prvi rastanak s mamom i rodnom kućom. Vjerujte,
tužan. Bio je to internatski život i rastanak s mojim dugim
pletenicama. Bilo je i suza.
Učiteljsku školu pohađala sam u Tuzli. Kao srednjoškolka, sjećam se, pisali smo kod profesora maternjeg jezika temu "Lik narodnog heroja".
Naravno, opisala sam lik svoga oca. Onako kako ga zamišljam i kako bih željela da ga vidim. Rad je bio dobar i dobila sam nagradu.
U Banjaluci sam završila Višu pedagošku školu i kao prosvjetni radnik radila u Šipovu šest godina.
Učiteljsku školu pohađala sam u Tuzli. Kao srednjoškolka, sjećam se, pisali smo kod profesora maternjeg jezika temu "Lik narodnog heroja".
Naravno, opisala sam lik svoga oca. Onako kako ga zamišljam i kako bih željela da ga vidim. Rad je bio dobar i dobila sam nagradu.
U Banjaluci sam završila Višu pedagošku školu i kao prosvjetni radnik radila u Šipovu šest godina.
- O vašem ocu, Simeli Šolaji, pisano je mnogo, a u posleratnim godinama snimljen je i film.
Šta vi mislite o tome?
- Presrećna sam bila kad
sam u djetinjstvu u liku glumca na filmskom platnu vidjela bar
djelomično kako je mogao izgledati otac. Naravno, samo mi je jako
žao što je film tako preuranjeno snimljen. Kad bi to bilo sada, uz
modernu filmsku tehniku. Za pisane tekstove o ocu nemam zamjerki.
- Kad je prestala vaša
misija prosvetara i kad ste postali društveno-politički
radnik?
- U prosvjetnoj struci
radila sam šest godina. Nakon toga u periodu od dva mandata
obavljala sam dužnost sekretara opštinskog komiteta Šipovo. Od
prošle godine na dužnosti sam predsjednika opštine.
Za bolje sutra
Opština Šipovo je
smeštena u živopisnoj kotlini reka Plive i Janja. Na spisku 109
bosansko-hercegovačkih opština, zbog slabe akumulativne moći
privrede, šipovska opština zauzima vrlo nisko mesto.
- Kakvi su izgledi da
vaša opština napusti taj nezavidan položaj ?
- Nekako su i važniji
putevi zaobišli ovu opštinu. Put od Šipova do Kupresa u dužini od
43 kilometra, koji bi dalje ovaj dio Bosne povezivao sa Jadranskim
morem i u koji Šipovljani polažu velike nade, sporo se gradi.
Za gotovo deset godina jedva je izgrađeno 11 kilometara.
Za privrednu nerazvijenost opštine mogao bi se navesti još jedan od razloga. Naime, sve do 1961. godine bilo je govora da će se na ovom području, u predjelu Stupane, graditi hidrocentrala. U tom slučaju veliki dio bi se potopio.
Naravno, zbog toga je svaka izgradnja na ovom području bila stopirana.
Ipak, tu su i nekoliko radnih kolektiva koji uspješno posluju. Uskoro očekujemo da se dovrši i tvornica aluminijske ambalaže, koja će moći zaposliti oko 120 radnika.
Za gotovo deset godina jedva je izgrađeno 11 kilometara.
Za privrednu nerazvijenost opštine mogao bi se navesti još jedan od razloga. Naime, sve do 1961. godine bilo je govora da će se na ovom području, u predjelu Stupane, graditi hidrocentrala. U tom slučaju veliki dio bi se potopio.
Naravno, zbog toga je svaka izgradnja na ovom području bila stopirana.
Ipak, tu su i nekoliko radnih kolektiva koji uspješno posluju. Uskoro očekujemo da se dovrši i tvornica aluminijske ambalaže, koja će moći zaposliti oko 120 radnika.
- Koji su to još
problemi s kojima se sukobljavaju stanovnici šipovske opštine?
- Mora se priznati da ima
dosta nerješenih problema za opštinu sa nešto preko 19.000
stanovnika. Nabrojaću samo neke: opština ne posjeduje nijedan dom
kulture, hotel, robnu kuću...
Veliki je pritisak povratnika iz inostranstva. Mnogi ne žele u pečalbu. Žele zaposlenje u zavičaju.
Teško se može svima udovoljiti.
Veliki je pritisak povratnika iz inostranstva. Mnogi ne žele u pečalbu. Žele zaposlenje u zavičaju.
Teško se može svima udovoljiti.
- Kako se oseća jedan
predsednik opštine, pogotovu ako je to žena, kao prva ličnost
privredno izrazito nerazvijene opštine i kakav je privatni život
Zore Šolaje - Malović?
- Osim dužnosti
predsednika opštine tu su i druga zaduženja: član sam CK SK BiH,
a tu su i funkcije u međuopštinskim savjetima i tijelima. Ponekad
se obavljaju poslovi koji i nisu "resor" predsjednika
opštine.
Ali, volim ove ljude i ovaj kraj pa se, valjda, i poteškoće lakše podnose.
Što se slobodnog vremena tiče, njega je zaista malo.
Nađe se, ipak, vremena za članove porodice: muža Novicu, sekretara SIZ za osnovno obrazovanje, šestogodišnju kćerku Željku i četverogodišnju Draganu, a posjeti nas često i mama Zorka.
Ali, volim ove ljude i ovaj kraj pa se, valjda, i poteškoće lakše podnose.
Što se slobodnog vremena tiče, njega je zaista malo.
Nađe se, ipak, vremena za članove porodice: muža Novicu, sekretara SIZ za osnovno obrazovanje, šestogodišnju kćerku Željku i četverogodišnju Draganu, a posjeti nas često i mama Zorka.
Stanovništvo Šipova
poštuje i ceni svoju predsednicu. Ona sama voli svoju sredinu.
Jedno, ipak, oseća: nikad joj se neće ispuniti velika želja - da
pronađe očevu fotografiju. Slika u zborniku heroja je u stvari
crtež po sećanju saboraca, a ne autentična slika njenog oca,
krajiške legende - Simele Šolaje.
Napisao: Lazo Stupar, obrada: Yugopapir (Nada, april 1979.)
